Wielki Post to w Kościele katolickim wyjątkowy czas. Od samego początku chrześcijaństwa miał ogromne znaczenie, choć nie trwał wówczas 40 dni, a... 40 godzin. Obejmował wtedy dwa dni poprzedzające Wielkanoc, Wielki Piątek i Wielką Sobotę, a następnie wydłużono go do tygodnia. Dopiero od 325 roku ustanowiono, że Wielki Post trwa 40 dni.
Jest to czas pokuty, wyciszenia, przygotowania się do głębokiego przeżycia Świąt Wielkanocnych. W tym czasie należy pościć, nie wolno urządzać zabaw oraz wesel. W dawnej Polsce w czasie Wielkiego Postu nie jadano mięsa, tłuszczy, a nawet nabiału. Jadano głównie żur, ziemniaki, gotowaną rzepę, chleb oraz śledzie.
Myśląc o wielkopostnych zwyczajach staropolskich, warto pamiętać, że Wielki Post wypada zawsze w okresie przedwiośnia, na przednówku, kiedy to stopniowo kończyły się zgromadzone w spiżarniach zapasy, a na nowe płody długo trzeba było jeszcze czekać. Kalendarz liturgiczny niemal idealnie wpasował się w roczny cykl pór roku, ludziom zaś łatwiej było znosić niedobory żywności, gdy wiązało się to z intencją religijną.
Wielki Post rozpoczynał się oczywiście w Środę Popielcową, zwaną w czasach staropolskich Wstępną Środą, gdyż rozpoczynała ona okres przygotowań do Wielkanocy. Dopiero nad ranem cichły zapustne zabawy, do domów wracały korowody przebierańców i stopniowo wyciszanej przez starszych rozbawionej młodzieży. Za to panie domu od świtu nadzorowały kuchnie, gdzie służba starannie szorowała naczynia, usuwając z nich wszelkie ślady tłuszczu.
W Środę Popielcową szczególnym wyrazem pokazania swojej chęci do nawrócenia jest posypywanie głów popiołem. Obrzęd ten odprawiany jest podczas każdej mszy świętej. Skąd bierze się popiół? Pochodzi on z palm poświęconych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku. Ma to przypominać, że radosne i piękne przyjmowanie Chrystusa u ludzi, czas szybko zamienia w popiół.
Do dawnych tradycji wielkopostnych zalicza się tzw. półpoście. W połowie Wielkiego Postu radowano się i urządzano huczne zabawy. Obchodzono wówczas także zwyczaj ''wybijania półpościa'', kiedy to młodzi chłopcy rozbijali garnki z popiołem o drzwi domostw, w których mieszkały panny. Stąd też potoczna nazwa tego dnia, czyli Dzień Garkotłuka. Następnego dnia wracał nastrój powagi i wyciszenia.
Te praktyki wielkopostne jednak nie przetrwały do naszych czasów, podobnie zresztą jak:
-publiczne pokuty grzeszników,
-podkreślanie ascetycznego charakteru Wielkiego Postu skromnym strojem w ciemnych kolorach,
-zdejmowanie firanek z okien, chowanie serwetek, poduszek i innych dekoracji.
Wciąż też popularne są ''postanowienia wielkopostne'', które mają pomóc pokonać pewną słabość, ćwiczyć się w doskonaleniu. Można nawet spotkać się z takim określeniem postanowień wielkopostnych jak ''duchowa siłownia''.
Przyjmuje się, że okres postu kończy się w Wielki Czwartek. W tym roku będzie to 28 marca, ale należy pamiętać, że to nie oznacza końca całego okresu postnego. W Wielki Piątek i Wielką Sobotę wiernych obowiązuje post paschalny.
Komentarze
Prześlij komentarz